Τι είναι η ραγάδα πρωκτού;
Η ραγάδα πρωκτού είναι μια επιμήκης, επώδυνη σχισμή του πρωκτικού σωλήνα που εκτείνεται από την οδοντωτή γραμμή μέχρι την είσοδο του πρωκτού. Μπορεί να αφορά τον πρωκτικό βλεννογόνο (οξεία ραγάδα πρωκτού) ή να φθάνει σε βάθος μέχρι τις ίνες του έσω σφιγκτήρα μυός του πρωκτού (χρόνια ραγάδα πρωκτού).
Ραγάδα πρωκτού εμφανίζεται εξίσου συχνά σε άνδρες και γυναίκες και στην τυπική της μορφή ανευρίσκεται στη μέση γραμμή.
Οι ραγάδες πρωκτού που ανευρίσκονται σε πλάγιες θέσεις είναι “ύποπτες” για άλλες παθήσεις και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
H Ραγάδα Πρωκτικού Δακτυλίου διακρίνεται σε Πρωτοπαθή ή Δευτεροπαθή.
Πρωτοπαθής Ραγάδα Πρωκτού
Βρίσκεται στη μέση γραμμή. Κύριος παθογενετικός παράγοντας της πρωτοπαθούς ραγάδας θεωρείται ο τραυματισμός του βλεννογόνου του πρωκτού κατά τη δίοδο κοπράνων (ιδίως σε περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας), σε συνδυασμό με υπερτονικό σφιγκτήρα του πρωκτού.
Αλλά, οποιοσδήποτε εκούσιος ή ακούσιος μηχανικός τραυματισμός του πρωκτού μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ραγάδας.
Δευτεροπαθής Ραγάδα Πρωκτού
Aποτέλεσμα κάποιας νόσου ή τραυματισμού και ανευρίσκεται και σε πλάγιες θέσεις.
Τέτοιες παθήσεις είναι: οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος Crohn και ελκώδης κολίτιδα), η φυματίωση, οι συστηματικές ή τοπικές κακοήθειες και κάποια σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Η πρωτοπαθής ραγάδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.
Οξεία Ραγάδα Πρωκτού
Πάντα επιφανειακή και εξαιρετικά επώδυνη, διάστημα όχι περισσότερο από 6 εβδομάδες. Κύριο σύμπτωμά της είναι ο έντονος πόνος στον πρωκτό (σαν σκίσιμο ή κάψιμο), κατά την κένωση, που μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά έως και ώρες. Η κρίση του πόνου σταδιακά υποχωρεί και επαναλαμβάνεται στην επόμενη κένωση. Σε οξεία ραγάδα πρωκτού συχνά παρατηρείται μικρή αιμορραγία, υπό τη μορφή γραμμών ερυθρού αίματος πάνω σε σκληρά κόπρανα.
Χρόνια Ραγάδα Πρωκτού
Πάντα βαθιά και έχει διάστημα μεγαλύτερο από 6 εβδομάδες. Τα δερματικά της όρια προοδευτικά διογκώνονται λόγω φλεγμονής και γίνονται σκληρά λόγω εναπόθεσης ουλώδους ιστού. Η χρόνια ραγάδα πρωκτού συνοδεύεται από δυο χαρακτηριστικές βλάβες: τη συνοδό αιμορροΐδα, προς τα έξω, και την υπερτροφική θηλή, προς τα έσω. Σύμπτωμά της, η κρίση πόνου στις κενώσεις, συχνά με συνοδό μικρή πυώδη έκκριση και κνησμό. Είναι, δε, δυνατό να σχηματιστεί απόστημα και ο πόνος να γίνει συνεχής.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ραγάδας πρωκτού;
Η διάγνωση της ραγάδας πρωκτού τίθεται σχετικά εύκολα από τη χαρακτηριστική κλινική εικόνα και την ανεύρεση της βλάβης. Η δακτυλική εξέταση και η πρωκτοσκόπηση βοηθούν.
Θεραπεία Οξείας Ραγάδας Πρωκτού
Η θεραπεία της οξείας ραγάδας είναι συντηρητική και έχει πέντε στόχους:
- Την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας,
- Την τοπική υγιεινή.
- Τον έλεγχο του πόνου
- Τη λύση του αντανακλαστικού σπασμού του πρωκτικού δακτυλίου, που προκαλείται από τη ραγάδα
- Την επούλωση της ραγάδας
Έτσι, λοιπόν, συνιστώνται:
- Αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή (πράσινα λαχανικά, χόρτα, προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως, κ.λπ.).
- Αύξηση πρόσληψης υγρών.
- Χρήση ενός ήπιου καθαρτικού.
- Εδρόλουτρα (πλύσιμο της περιπρωκτικής περιοχής με χλιαρό νερό για 5 έως 10 λεπτά).
- Χρήση αναισθητικών αλοιφών (Emla ή xylocream) που δρουν τοπικά αναισθητοποιώντας την περιοχή πριν και μετά την κένωση.
- Αποφυγή του χαρτιού τουαλέτας και αντικατάσταση του με πλύσιμο βοηθάει στην αποφυγή του ερεθισμού της περιοχής.
- Χρήση τοπικών, φαρμακευτικών σκευασμάτων που χαλαρώνουν το σφιγκτήρα (αλοιφή rectogesic).
- Χρήση τοπικών, επουλωτικών σκευασμάτων
Με τα μέτρα αυτά επιτυγχάνεται ίαση μέχρι και στο 90% των περιπτώσεων.
Στις περιπτώσεις που δεν παρατηρείται βελτίωση μετά από θεραπεία 6 εβδομάδων, θα πρέπει να εφαρμόζεται η θεραπευτική αγωγή της χρόνιας ραγάδας πρωκτού.
Θεραπεία Χρόνιας Ραγάδας Πρωκτού
Η θεραπεία της χρόνιας ραγάδας έχει τρείς στόχους:
- Την τροποποίηση της λειτουργίας του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού, ώστε να μην προκαλεί σπασμό.
- Την ευχερή δίοδο των κοπράνων δια του πρωκτικού σωλήνα.
- Την επούλωση της ραγάδας.
Έτσι εφαρμόζονται:
- Έγχυση botox (Botulinum toxin στον έσω σφιγκτήρα
- Μερική διατομή του έσω σφιγκτήρα μυός του πρωκτού (Ανοικτή ή κλειστή, πλάγια, έσω σφιγκτηροτομή)
- Δακτυλική διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου (έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί)
Το ποσοστό επιτυχίας της αντιμετώπισης της χρόνιας ραγάδας κυμαίνεται από 89 -99%.
Επιπλοκές της αντιμετώπισης της χρόνιας ραγάδας πρωκτού αποτελούν: η εκχύμωση, η αιμορραγία, η λοίμωξη, το περιεδρικό συρίγγιο και η ακράτεια.
Η θεραπεία της δευτεροπαθούς ραγάδας πρωκτού αντιστοιχεί στη θεραπεία της υποκείμενης νόσου.